استفاده از روش مستقیم پرتودهی گاما جهت کنترل کرم گلوگاه انار،ectomyelois ceratoniae (zeller) (lep.: pyralidae) در انارهای برداشت شده

کرم گلوگاه انار با نام علمی ectomyelois ceratoniae (zeller) (lep.: pyralidae) به عنوان مهمترین آفت انار در ایران، هر ساله خسارت زیادی به اقتصاد کشور در صادرات انار وارد می کند. با توجه به محل تخمریزی شب پره ماده و رفتار تغذیه ای لارو، مبارزه شیمیایی با این آفت موثر نمی باشد، لذا بایستی از سایر روش های کنترل مانند روش فیزیکی کاربرد پرتوهای گاما استفاده نمود. در این تحقیق اثر دزهای مختلف پرتو گاما روی مراحل مختلف رشدی کرم گلوگاه انار مطالعه شد. پس از پرورش حشره در آزمایشگاه و بدست آوردن کلنی مناسب، اثر پرتو گاما روی هر یک از مراحل تخم 24 ساعته، تخم 4 روزه، لارو سن یک، لارو سن آخر، شفیره و حشره کامل مورد بررسی قرار گرفت و محدوده دز کشنده مناسب هر مرحله به شرح زیر بدست آمد. محدوده دز کشنده مناسب به ترتیب برای مرحله تخم 24 ساعته 125 تا 225 گری، برای تخم 4 روزه 475 تا 500 گری، برای لارو سن یک 600 تا 1100 گری، برای لارو سن آخر 900 تا 1200 گری، برای شفیره 1000 تا 1300 گری و برای حشره کامل 800 تا 1300 گری به دست آمد. همچنین مقدار ld5، ld50 و ld99 برای هر مرحله رشدی به طور جداگانه بدست آمد. نظر به لزوم تعیین دز کشنده، مقدار ld99 برای تخم 24 ساعته 20/248 گری، برای تخم چهار روزه 67/1000 گری، برای لارو سن یک 17/1000 گری، برای لارو سن آخر 30/10000 گری، برای شفیره 24/4000 گری و برای حشره کامل 74/935 گری بدست آمد. در مرحله بعد براساس دزهای مرحله قبلی انارهای رقم ملس از استان یزد با کرم گلوگاه انار در سه مرحله تخم 24 ساعته، تخم 4 روزه و لارو سن یک آلوده شد و میوه ها در معرض دز های بدست آمده از مرحله قبل قرار گرفت و دز 225 گری برای مرحله تخم 24 ساعته، دز 500 گری برای تخم 4 روزه و دز 1000 گری برای مرحله لارو سن یک بدست آمد. با توجه به پرتودهی مستقیم انار، توانایی نفوذ پرتوها در بافت میوه و نیاز به اطمینان از ایمن بودن انارهای پرتودیده برای مصرف کنندگان، تجزیه شیمیایی و فیزیکی انار پرتودیده در سه دز 1000، 1500 و 2000 گری انجام شد و با شاهد مقایسه گردید. براساس نتایج به دست آمده مشخص شد که تا دز 2000 گری از لحاظ آماری تفاوت معنی داری بین انارهای پرتودیده و شاهد در مقدار رطوبت، خاکستر، چربی، پروتئین کل، فعالیت آنتی اکسیدان، قدرت احیا کنندگی، بریکس، اسیدیته، ph، سدیم و پتاسیم مشاهده نشد. بر اساس نتایج بدست آمده در میزان پروتئین محلول تا دز 1000 گری تغییری ایجاد نشد اما از دز 1000 گری به بالا با افزایش دزهای پرتودهی میزان پروتئین محلول افزایش یافت.